परीटघडी
त्या बालसुधारगृहातून अंजलीला तिच्या बाबांनी हाताला धरून बाहेर आणलं. बरोबर आजी होतीच. समुपदेशक नाडकर्णीनी त्या दोघांना बोलावून तिच्याशी पुढे कसं वागायचं त्याचं मार्गदर्शन केलं होतं. तिघेही मुक्तपणे टॅक्सीत बसून घरी आले. अंजलीच्या चेहऱ्यावर कसलाही भाव नव्हता. सोसायटीत प्रवेश करताच सर्वांची नजर या त्रिकुटावर पडली. पण त्यांच्याशी या तिघांचं काहीच देणं घेणं नव्हतं! मौनं सर्वार्थ साधनं. आयुष्यात प्रथमच त्यांना या उक्तीचा उपयोग झाला होता. घरात येताच अंजली आंघोळीला पळाली. तिचा बाबा श्रीधर आपल्या खोलीत जाऊन संगणकाला हाताशी धरत जेवण होईपर्यंत वेळ काढत बसला. आजी शीलाताई स्वैपाकघरात शरदरावांच्या मदतीनं जेवणाला लागल्या, ना कसले प्रश्न ना वाद ना विवाद! वर्षानुवर्षे या घरात हे असच चालू असतं.
शीलाताई आणि शरदराव साध्या खेड्यातून सामान्य घरातून आलेले. शीलाताई विमाकंपनीत तर शरदराव टेलिफोन मध्ये. दोघंही सरकारी नोकरीत दोघंही एकमेकांना पूरक. काटकसरीचं बाळकडू लहानपणापासूनच पचवलेलं. माटुंग्याच्या छोट्या चाळीत संसार सुरु झाला त्यांचा. दोन वर्षांनी मुलगा झाला पण त्यांच्या दैनंदिन जीवनात काही फरक नाही. शेजारच्या उमा काकूंकडे ठेवून ती दोघं कामावर जात होती. अशीच वर्ष आल्या पावली जात होती. मुलगा हुशार होता. तोही या साखळीसारख्या आयुष्यात सामील झाला. शाळा, घर, अभ्यास. ना मित्र, ना काका, मामा, आजी. सर्व तिकडे गावी. आवश्यक गरज, घरचं जेवण तेही ठरलेलं. वरण भात, भाजी पोळी, लोणचं पापड. दुधाचे मात्र भरपूर सेवन. जेवण करण्यासाठी बाहेरचं तेल अजिबात नाही. तुपाच्या बरण्या भरलेल्या! श्रीधर रुईया ला कॉलेज ला जाऊ लागला आणि शरदरावांनी जवळच हा मोठा ३ खोल्यांचा फ्लॅट घेतला. एकही पैशाचं कर्ज न घेता! आता कामं वाढली. सुट्टीच्या दिवशी पुढच्या आठवड्याची तयारी. कपडे धुणे, साफसफाई यात तिघेही पारंगत झालेले. जेवणानंतर आपापली भांडी घासून ठेवणे, शैलाताई ओटा आवरून येईपर्यंत शरदरावानी अंथरुणं घातलेली असत. तर श्रीधर अभ्यास सांभाळून दळण आणणं, सगळ्या कपड्यांची इस्त्री करणं अशी कामं करता करता शिक्षण पूर्ण झालेलं. नोकरीसाठी वणवण करावी लागली नाही. एका नामांकित कंपनीत नोकरी मिळाली सुद्धा. आणि त्रिकोणाचा चौकोन करायलाही त्यांना वेळ लागला नाही. पूर्वीसारखी गावं राहिली नव्हती, तिथंही शिक्षणाची दारं उघडली होती. तिथूनच एक सुंदर, सालस, शिकलेली, बँकेत नोकरी करणारी मुलगी वैदिक लग्न करून घरी आणली गेली. सुरुवातीला तिनं हे सारं स्वीकारलं. पण जेव्हा तिला दिवस गेले तेव्हा तिच्या वागण्यात बदल झाला! घरचं जेवण पचायचच नाही! काही झणझणीत चमचमीत खावं वाटायचं पण इथं त्याला मज्जाव! पगार श्रीधरच्या खात्यात जमा! मग मैत्रिणी वगैरे तिला खाऊ घालत. अंजलीचा जन्म झाला तेव्हा शिलाताईंनी निवृत्ती घेतली. तिचं बाळंतपण इथंच झालं. सहा महिन्यांच्या रजेनंतर सून बँकेत जाऊ लागली आणि शिलाताईंनी अंजलीचा ताबा घेतला. हळूहळू या घरातल्या उणीवा सुनेला दिसू लागल्या. काहीतरी अपूर्णता जाणवू लागली पण तक्रार करायला काही कारणच नव्हतं. तिला या शहराची आता चांगलीच ओळख झाली. मुंबईशी जुळवून घेता घेता या शहरानंच तिला कवेत घेतलं. तिच्या सुंदर रुपाला शहरी मुलामा चढला. आणि तो दिवस उजाडला!
मुकाटपणे पगार देणारी ती एक दिवस बॅग भरून घरा बाहेर पडली. कायमची! बॅंकेतल्याच एका उमद्या तरुणाबरोबर लिव्ह-इन-रिलेशनशिप या गोंडस नावाने राहू लागली. इथे बिघडलेला चौकोन परत नीट झाला. ना हळ हळ ना तक्रार. परत अंजली मोठी होत होती. म्हणता म्हणता ती बारा वर्षांची झाली सुद्धा. त्याच परिघात ती फिरत होती पण काळ बदलत होता. अंजलीला बाहेरच्या खाण्याची चटक लागली होती. ती मुलांचे डबे उघडून चोरून खाऊ लागली. मग चॉकलेट बिस्कीट भेळ यासाठी तिचा हटवाळपण वाढला आणि ती पैसे चोरू लागली. आता तर हद्दच झाली वर्गशिक्षिकेच्या पर्स मधून २००० ची नोट गायब झाली होती आणि ती तिच्या दप्तरात सापडली होती! घरात शारदरावांची ३५००० पेन्शन, शिलाताईंची ४००००! मुलगा श्रीधर लाखाचा घरात! काय करायला हवं होतं त्यांनी? आलेली परिस्थिती टळली असती का? स्थितप्रज्ञ राहून जगणं योग्य आहे का? सुविद्य आणि चांगल्या पोस्टवरून निवृत्त झालेले घसघशीत पेन्शन मिळणारे आजी-आजोबा, त्यांचा मोठ्या पोस्टवर असलेला गुणी मुलगा, त्यांच्या चाकोरीबद्ध परीटघडीच्या दिनचर्येला कंटाळून आपल्या मुलीला सोडून पळून गेलेली सुशिक्षित, सुंदर, कमावती सून आणि लहानपणीच छोट्या मोठ्या चोऱ्या करायला शिकलेली अंजली. असं का घडावं? मी उत्तर शोधतेय.