मोहाची फुले

त्या इवल्याशा जिवाने रडतच या जगात प्रवेश केला आणि त्याला जन्म देणाऱ्या मातेनं अपार मायेनं त्याचेवर नजर फिरवली. आपल्यासारखा एक हाडामासाचा देह आपण जन्माला घातला ही भावना तिला स्वर्ग सुख देऊन गेली. अति श्रमाने गलितगात्र झालेलं तिचं शरीर बाळाच्या आगमनानं वात्सल्यानं नखशिखांत बहरून आलं. तिनं हळुवार हातानं मायेनं त्या जीवाला पोटाशी धरताच तिच्या स्तनाग्रातून अमृतधारा ओसंडून वाहू लागल्या. तो जीव मातेच्या स्पर्शानं चुळबुळ करू लागला. त्याचं गुलाबाच्या पाकळी सारखं  नाजूक तोंड काहीतरी शोधत होतं.  तिनं आपलं स्तन तोंडात घालताच आपोआप तो जीव चूप-चूप करून दूध आपल्या पोटात रिचवु लागला. त्याला कुणीही ही क्रिया शिकवली नव्हती! माता-पित्यांच्या जीवनात पाहिलं मोहाचं फुल उगवतं तेव्हा जीवनानं  आपोआप आपला मार्ग बदललेला असतो.   

‘आपोआप’ ह्या शब्दात निसर्ग ठासून भरलेला असतो.  सूर्य आपोआप उगवतो, त्याच्या आगमनानं सृष्टी कार्यरत होत असते. त्यासाठी सूर्याला काही करावं लागत नाही. बीज धरणीला नं जुमानता आपोआप सूर्याच्या दिशेनंवर उगवतं. या जगात येताच माणूस सोडून सर्व सजीवांना स्वतःची सोय स्वतःच करावी लागते.  बाळाचं मात्र उलटं असतं.  त्याच्या आजूबाजूची त्याची माणसं मोठ्या मायेनं त्याचा सांभाळ करतात. कारण ते परावलंबी असतं. पुढे आईला सतत बिलंगणारं ते बाळ हळू हळू तिच्यापासून आपोआप दूर होत जातं.  जसं जसं ते स्वावलंबी होत जातं तसं तसं त्याला पुढे त्याचं क्षितिज खुणावत असतं.  आतापर्यंत त्याच्यावर मायेची पारवर घालणाऱ्यांच्या पंखात ते मावेनासं होतं.  आई-बापांना मात्र ते लहानच असतं.             

त्याच्या बाललीला, शाळेत जाणं, पुढं अगदी लग्नापर्यंत ते कौतुक भरल्या नजरेनं त्याची पाठराखण करतंच असतात. त्याची प्रत्येक कृती त्यांच्या जगण्याचं बळ असतं,  निरपेक्षपणे!  पण! पुढच्या जगाशी दोन हात करण्यासाठी त्याला पुढेच पहावं लागतं.  आता पर्यंत कुणीतरी त्याच्यावर माया करत होतं, या पुढे त्याला मोहाची फुलं खुणावत असतात.  उगवतीकडे जायचं असेल तर मावळतीकडे आपोआप पाठ होते ना?

या जगात टिकून राहण्यासाठी इथे प्रत्येक माणसाचा स्वतःचा असा कल्पनावृक्ष असतो. आशेच्या किरणांनी प्रत्येक जण तो फुलवू पाहतो. असंख्य कल्पना, वासनांनी भरलेल्या या वृक्षाला मग मोहाची फुलं यायला सुरुवात होते. आपापल्या कल्पना वृक्षांनी सारं जीवन व्यापून जातं.  कुणाला भरभरून फुलं मिळतात, कुणाची पायदळी तुडवली जातात. कुणाची सत्कारणी लागतात तर कुणाची देव नावाच्या संकल्पनेला अर्पित होतात. त्या फुलांची मशागत करता करता आयुष्य कधी निघून जातं ते कळतंच नाही!  या मोहाच्या नशेत कुणी सुखाच्या राशींवर लोळताना दिसतो, तर कुणी दुःखाचे उसासे सोडत असतो.  ज्यांना सर्व काही सामान मिळतं ते मात्र समाधानात असतात.  

नव्या जगाशी ओळख होताच स्वतःचं अस्तित्व सिद्ध करण्यात तो मग्न होतो. आता त्याचं वृक्षात रूपांतर झालेलं असतं.  त्यालाही आता मोहाची फुलं भुरळ घालत असतात.  बायका मुलं यांच्यासाठी तो आता संसाराला जुंपून घेतो.  पुन्हा मोहाची फुलं वेचता वेचता पाठीमागे असलेल्या आपल्या पालकांचा हात कधी सुटतो ते त्याचं त्याला कळत नाही.  ह्या जगात आल्यावर प्रत्येकाला प्रवाहित व्हावंच लागतं, नाहीतर डबकं तयार होईल!  नदीने सागराच्या दिशेनेच वाहायला हवं!  पुढे चाललेल्या तारुण्याच्या प्रवासात त्या जीवाला रंगी बेरंगी मोहाची फुलं खुणावत असतात.  ती मिळण्यासाठी मग तो सतत परिस्थीशी दोन हात करतच राहतो.  आई-वडील त्याला नजरेच्या टप्प्यात असेपर्यंत पाहत राहतात.  त्यानं हात सोडला तरी कासवीच्या नजरेनं पाहतच राहतात. 

तो जीव पुढं निघून जातो तेव्हा कळतं, आपलं धावणं संपलं, उतरण्याचं स्टेशन जवळ आल्याची जाणीव होते.  पाठी वळण्याचा प्रयत्न करतात पण आपल्या सामानातून भूतकाळ निघून गेलेला असतो.  चालत्या गाडीतून प्रवास करताना क्षणभर भर्र्कन पुढे सरकतो, तशी आपल्या जीवनाच्या गाडीत आपल्याबरोबर असलेली आपली माणसं, माता-पिता भावंडं, मित्र-मैत्रिणी, आप्त डोळ्यासमोरून सरकून जातात.  मोहाच्या नशेत इथवर येतो. जेव्हा हे सगळं आभासच होत हे कळतं तेव्हा स्वतःसाठी जगणं शोधत एकमेकांची साथ करत, आपलं उतरण्याचं स्टेशन जवळ येत आहे याची जाणीव होते.   मोहाची फुलं जन्म घेतच राहणार. त्यांच्या पाठी धावणं हेच जीवन असतं.  विधात्याने पाठीला डोळे ठेवले नाहीत हे किती बरं आहे, भूतकाळाकडे पाठ असेल तरच वर्तमान काळ उत्तम राहतो.  वर्तमान दक्षतेने जगलो तर भविष्यकाळ उत्तम हतो आणि मग शेवट गोड तर सगळंच गोड! काय?!