तिमिरनाशिनी

जन्माला येणारा प्रत्येक जीव हा आपलं अस्तित्व टिकवण्यासाठी धडपडत असतो. नुसतं जगणं आणि येईल त्या परिस्थितीला सामोरं जाणं हे पशु-पक्ष्यांचं जिणं झालं.  माणूस नावाचा प्राणी त्या वर्गात मोडत नाही, तो समाजप्रिय आहे किंबहुना समाजाशिवाय तो जगूच शकत नाही.  त्याला सुखी जीवन हवं असतं आणि मग सुखाच्या पाठी धावण्याची त्याची शर्यत आयुष्यभर चालूच राहते.  नको असलेलं दुःख त्याच्यापाठी धावतच असतं.  आता सुख म्हणजे काय असत? कुणाला कशात सुख वाटेल हे सांगणं कठीणच.  प्रत्येकाच्या सुखाच्या कल्पना भिन्न असू शकतात, हे आपण आजूबाजूला बघत असतो.  आपणच निर्माण केलेले मोह मायेचे बन्ध आपल्या भोवती नकळत पणे आपण गुंडाळत जातो.  आणि मग पाशात जगताना सुख-दुःखाचे धागे विणले जातात.  हे आवरण कुणाचं घट्ट, कुणाचं सैल तर कुणाचं मोकळं विस्कळीत होऊन त्या धाग्यांचे दोर कधी होतात हे कळतच नाही!   ‘जगी सर्व सुखी असा कोण आहे..विचारी मना तूंचि शोधूनि पाहे’ असं रामदास स्वामी म्हणतात हे खरं असलं तरी आपल्या हिंदू धर्मा मध्ये ऋषी-मुनींनी या सर्वांचा विचार करून आनंददायी सणांची निर्मिती केली.  प्रत्येक सण हा काहीतरी शिकवण घेऊन येत असतो ही उजळणी पुढच्या पिढीला मार्गदर्शन करणारीच असते. काळा प्रमाणे त्याचा विपर्यास होतो हे खरे असले तरी दिवाळी हा सर्व सणांचा राजाच आहे!  दिपावली म्हणजे प्रकाश, तेज, ऊर्जा. तिमिर नाहीसा करणारा सण. त्याची पूजा. आनंदाची निर्मिती. अगदी गरिबांपासून पासून श्रीमंतांपर्यंत या आनंदाचा आस्वाद  सर्वजण घेत असतात. चिंता, दुःख निराशा याना अंधाराच्या टोपलीखाली‘ झाकून फक्त आणि फक्त आनंद सर्वत्र पसरविणे म्हणजे दिवाळी!  सर्व वाईट गोष्टींचा त्याग करून आनंदाचं  स्वागत दिवाळी. 

आपण माणसं ही या निसर्गाचा एक अंश आहोत. निसर्गाची सहजता या यंत्र युगात आपण गमावून बसतो आहोत का? गुण -अवगुणांनी श्रेष्ठ-कनिष्ठ असू शकतो पण माणूस म्हणून तर सर्व सारखेच असतात ना?  केवळ बुद्धीच्या जोरावर अनेक मुखवटे घालून जगताना दिवाळी सारखा सण आपल्यामध्ये ऊर्जा, उत्साह, नवी उमेद घेऊन येतो आणि त्याच्या प्रकाशाच्या दिशेने शांती, तृप्ती, यश, कीर्ती आपल्या घरी आपोआप येतात.  त्यांचं स्वागत करताना आनंदी आनंद गडे, इकडे तिकडे चोहीकडे अशी स्थिती आपोआप होते!

दिवाळी म्हटलं की साफसफाई आलीच. या सणाच्या निमित्तानं विश्वासाच्या झाडूने संशयाची, गैरसमजाची जळमटं काढून टाका. चिंता, निराशा, उदासीनता, अहंकार, द्वेष यांची अडगळ खाली करूया.  आशा-आकांक्षांचे कंदील लावूया.  मायेच्या तेलात सुखाच्या झाऱ्याने अलगदपणे प्रेमाचा आपुलकीचा फराळ बनवा. शांती समाधानाच्या दारासमोर रांगोळ्या काढूया. माणुसकीच्या नात्यानं स्वतः जळून प्रकाश देणाऱ्या पणतीला समोर ठेवून आपल्यासाठी सहजपणे खर्च करणारे हात इतर अनाथ अपंग दीन दुबळे यांच्यासाठी सैल सोडूया. जे देतो त्याच्या कित्येक पटीनी आपल्याला वेगवेगळ्या स्वरूपात परत मिळते याचा अनुभव घेऊया.  त्यांची केलेली आठवण आपला आनंद नक्कीच द्विगुणित करेल. 

वात्सल्याचं सुगंधी उटणं लावून क्षमेचा साबण वापरून श्रद्धा आणि सबुरीच्या पाण्यानं अंतरंग स्वच्छ करूया. शेवटी राग-द्वेषाचे सुडाचे फटाके फोडून टाका. निसर्गाचं ऋतू चक्र तर चालूच राहणार. पावसाळा हिवाळा, उन्हाळा आपल्याही जीवनात येतच राहतात. त्याचाशी दोन हात करण्यासाठी हे अभ्यंग स्नान आपल्या मनाला प्रफुल्लता नक्कीच देईल. 

असाच आनंदाचा भरभराटीचा हिंदोळा पुढच्या दिवाळी पर्यंत आपल्या जीवनात सदैव टिकून राहो. 

तुमच्या जीवनात शारदाच्या चांदण्याची बरसात होवो. हीच मनःपूर्वक सदिच्छा. शुभ दीपावली